Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2014

Εθελοντισμός (του Κώστα Ανθόπουλου, αντιπροέδρου του Α' Συλλόγου Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης)

Για αρκετές δεκαετίες και μέχρι την ψήφιση του Ν. 1566, στα μέσα της δεκαετίας του '80, οι Σύλλογοι Γονέων αποτελούσαν φορέα στο σχολείο με άτυπο χαρακτήρα που στελεχωνόταν από πολίτες που διακρίνονταν για την ευαισθησία και το ενδιαφέρον τους για την εκπαίδευση.
Η Πολιτεία, αναγνωρίζοντας το σημαντικό ρόλο των γονέων στη μορφωτική και εκπαιδευτική διαδικασία των παιδιών τους, παραχώρησε στους Συλλόγους Γονέων με το νόμο 1566/1985, μια σειρά από θεσμικές αρμοδιότητες (συμμετοχή εκπροσώπων Συλλόγων Γονέων στη δημοτική επιτροπή παιδείας, στη σχολική επιτροπή, στο σχολικό συμβούλιο, στο νομαρχιακό συμβούλιο παιδείας κ.λπ.).
Τα τελευταία χρόνια οι Σύλλογοι Γονέων, υποκαθιστώντας είτε την κρατική αδυναμία είτε υπερβαίνοντας τις διοικητικές εκπαιδευτικές δυσλειτουργίες, σε αρκετές περιπτώσεις με τη δραστηριοποίησή τους έχουν συμβάλει στην αντιμετώπιση ποικίλων προβλημάτων που έχουν σχέση με την εύρυθμη λειτουργία των σχολείων (κινητοποιήσεις για το θέμα της μεταφοράς μαθητών, ενίσχυση σχολείων σε εξοπλιστικά είδη, έντονες πιέσεις για έγκαιρη κάλυψη δαπανών για θέρμανση και διαμαρτυρίες για την κτιριακή υποδομή των σχολείων). Είναι επίσης γεγονός ότι η μορφή, το περιεχόμενο και ο προσανατολισμός της λειτουργίας των συλλόγων εξαρτάται άμεσα από το κλίμα που διαμορφώνεται μέσα στο σχολείο και τη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ διευθυντών σχολείων και Συλλόγων Γονέων καθώς και εκπαιδευτικών αντιστοίχως.
Από την υπάρχουσα εμπειρία προκύπτει ότι οι γονείς παρακινούνται να συμμετάσχουν περισσότερο, όταν το σχολείο και κυρίως ο διευθυντής με την παιδαγωγική του λειτουργία και τη συμπεριφορά του δημιουργούν σε αυτούς κίνητρα και τους θεωρούν ευπρόσδεκτους. Οι συμπεριφορές των γονιών και των εκπαιδευτικών έχουν καθοριστική σημασία για την αποδοτική συνεργασία σχολείου και οικογένειας. Στην πραγματικότητα, όσο η σχέση μεταξύ όλων των παραπάνω φορέων κινείται στη βάση της αμοιβαιότητας, της συνεργασίας, της αλληλοκατανόησης, του σεβασμού των διακριτών ρόλων, αλλά και της μη απόκλισης από το καθορισμένο πλαισίο άσκησης δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που διέπουν τη λειτουργία τους, τότε είναι εξασφαλισμένη και η ποιοτική και εύρυθμη λειτουργία της σχολικής μονάδας.
Αντίθετα, άστοχες δηλώσεις, συμπεριφορές που δείχνουν εμπάθεια, μικροπαραταξιακοί ανταγωνισμοί, στρατηγικές προσωπικής προβολής που αποκαλύπτουν διάθεση εξυπηρέτησης ξένων προς την εκπαίδευση επιδιώξεων, ανταγωνισμοί που δημιουργούν έντονη όξυνση στο σχολείο, αλλά και παρεμβάσεις στη μαθησιακή διαδικασία για ιδεολογικούς λόγους, είναι αλήθεια ότι κάθε άλλο έχουν θετική συνεισφορά στο εκπαιδευτικό έργο του σχολείου. Με βάση όλα τα παραπάνω, σε μια περίοδο που το εκπαιδευτικό μας σύστημα δοκιμάζεται από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, προκύπτουν μια σειρά ζητήματα για το ρόλο και το περιεχόμενο της κοινωνικής διάστασης της δραστηριότητας των Συλλόγων Γονέων στα σχολεία.
Ενδεικτικά, ορισμένες από αυτές τις δράσεις είναι: συμμετοχή των γονέων στο μάθημα και τις δραστηριότητες του σχολικού και επαγγελματικού προσανατολισμού (κατάθεση εμπειριών, πρακτικές, επαγγελματικές και τεχνικές από το χώρο της εργασίας και ακαδημαϊκές από το χώρο των σπουδών τους, παρουσίαση επαγγέλματος, ενημέρωση για την κατάσταση στην αγορά εργασίας). Επίσης, ίδρυση Σχολών Γονέων ενταγμένων στη σχολική μονάδα, που να λειτουργούν με την ευθύνη του σχολικού συμβουλίου, με προγράμματα προσαρμοσμένα στις ανάγκες των γονέων των μαθητών της κάθε σχολικής μονάδας με ευέλικτη μορφή και οργάνωση. Συνδιοργάνωση κοινών κοινωνικών εκδηλώσεων Συλλόγου Γονέων και σχολείου, στις οποίες να γίνεται παρουσίαση καινοτόμων εκπαιδευτικών πρακτικών που έχουν αναδειχθεί από το εκπαιδευτικό έργο, να συζητούν για κοινά προβλήματα (σχολική βία - επιθετικότητα - ναρκωτικά - διαδίκτυο). Αξιοποίηση προτάσεων των γονέων για διάφορες σχολικές δραστηριότητες, όπως θέματα ασφάλειας και υγιεινής στο σχολείο, διαμόρφωση ελεύθερου χρόνου, πολιτιστικές εκδηλώσεις, σχολικές εκδρομές κ.λπ. Τέλος, πρωτοβουλίες για την υποστήριξη οικογενειών και αντιμετώπιση έντονων ποικίλων προβλημάτων (διακοπή ρεύματος, ανεργία και των δύο γονέων, σοβαρά θέματα σωματικής και ψυχικής υγείας, ψυχολογικά), από τα οποία δοκιμάζονται τα παιδιά στο σπίτι.