ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΑΣ ΣΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ (Από το Ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου)

Σήμερα ξεκίνησαν οι Πανελλήνιες εξετάσεις με τη Γλώσσα -αρχικά είχα γράψει “έκθεση”, και το διόρθωσα, μια και στις μέρες μας δεν εξετάζονται μόνο στην έκθεση οι υποψήφιοι: η καθαυτό έκθεση πιάνει 40 μόνο από τις 100 μονάδες, ή ίσως 50 αν προσθέσουμε και τη σύντομη ανάπτυξη μιας πρότασης, που καλούνται να κάνουν οι υποψήφιοι.

Τα παιδιά έχουν πια βγει από τις αίθουσες, φροντιστές και φιλόλογοι θα έχουν (υποθέτω) ήδη δώσει τις απαντήσεις, δεν έχω να προσθέσω κάτι αξιόλογο. Ωστόσο, αξίζει σχολιασμό αφενός το θέμα του κειμένου που δόθηκε και αφετέρου η πηγή του.

Τα τελευταία χρόνια δίνεται ένα κείμενο, έκτασης μιας-δυο σελίδων, πάνω στο οποίο οι υποψήφιοι καλούνται να κάνουν περίληψη, να απαντήσουν σε λεξιλογικές ασκήσεις (συνώνυμα, αντίθετα ή αντώνυμα κατά την ιδιόλεκτο του υπουργείου), και, τέλος, να γράψουν έκθεση σε θέμα συναφές με του κειμένου. Πέρσι είχε δοθεί κείμενο του Σεφέρη, παλιότερα του Τερζάκη, του Παπανούτσου, του Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου, τελοσπάντων συνήθως δίνεται κείμενο ενός αναγνωρισμένου λογίου,  φιλοσόφου ή λογοτέχνη, πολύ συχνά ακαδημαϊκού. (Εδώ μπορεί να πέφτω έξω, διότι δεν έχω διαρκή επαφή με τις εξετάσεις, διορθώστε με).

Φέτος, αποφάσισαν να έχουν θέμα σύγχρονο, οπότε ο Σεφέρης και ο Παπανούτσος δεν μπορούσαν να χρησιμέψουν ως πηγή. Έτσι, επιλέχτηκε ένα κείμενο προπέρσινο, από εφημερίδα, την Καθημερινή, γραμμένο όχι από ακαδημαϊκό, λογοτέχνη ή πανεπιστημιακό, αλλά από δημοσιογράφο, τον Πάσχο Μανδραβέλη. Γράφτηκε ήδη σε κάποιο ιστολόγιο ότι αυτό αποτελεί επιβράβευση, ας πούμε, για την ένθερμη φιλομνημονιακή στάση του αρθρογράφου και για τους μύδρους που εξαπολύει εναντίον της “παλαβής αριστεράς” (δικός του όρος, ιταμή κατά τη γνώμη μου αντιγραφή του loony left των θατσερικών).

Δεν είμαι βέβαιος ότι αυτό ισχύει. Οι εξεταστές ήθελαν ένα θέμα σύγχρονο, γραμμένο σε στρωτά και σωστά ελληνικά, που να λέει πράγματα γενικώς αποδεκτά. Από την άλλη, είναι βέβαιο ότι δεν θα διάλεγαν ποτέ κείμενο δημοσιευμένο στον Ριζοσπάστη, ας πούμε, παρόλο που κι εκεί έχει ανθρώπους που γράφουν σωστά και στρωτά ελληνικά. Διαλέγεις Καθημερινή, κι έχεις το κεφάλι σου ήσυχο.

Αλλά δεν θα εξετάσω τις προθέσεις των εξεταστών, όσο τη μέθοδό τους. Έκανα κάτι απλό: βρήκα το πρωτότυπο κείμενο όπως είχε δημοσιευτεί στην Καθημερινή τον Σεπτέμβριο του 2009, και είδα ποιες επεμβάσεις έχουν κάνει ·διότι, βέβαια, το κείμενο είναι ελαφρώς διασκευασμένο. Οι επεμβάσεις είναι, ως επί το πλείστον, διαγραφές, που υπακούουν σε μια ανάγκη συντόμευσης. Πιο κάτω έχω όλο το κείμενο, με   (ξέρω ότι κουράζει το μάτι, αλλά δεν βρήκα άλλο τρόπο!) και με μαύρα και πλάγια τις ελάχιστες προσθήκες, τροποποιήσεις κτλ.
Τα θέματα, όπως δόθηκαν στους υποψηφίους, είναι εδώ.

Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ ΕΔΩ